ÖZ:
Yurdumuz mevcut yapı stokunun büyük bölümünün deprem performansı açısından yeterli güvenlik seviyesinde
olmadığı bilinen bir durumdur. Yapı stokunun iyileştirilmesi için atılması gereken ilk adım mevcut
yapıların değerlendirilmesidir. Bu değerlendirme işleminin önemli aşamalarından biri deplasman isteminin
belirlenmesidir. Bu çalışmanın amacı deplasman isteminin hesabında kullanılan kapasite spektrumu (ATC-
40), deplasman katsayıları (FEMA-356, FEMA-440) ve 2006 Afet Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında
Yönetmelik (AY-2006) Bölüm 7C’de önerilen yöntemlerle bulunan değerler birbirleri ve seçilen deprem kayıtları
ile hesaplanan istemler ile karşılaştırılmıştır. Bu amaçla halen yapı stokunun çoğunluğunu oluşturan
1975 Afet Yönetmeliği’ne göre tasarlanan 4 ve 7 katlı 28 betonarme binanın doğrusal ötesi modelleri oluşturularak
kapasite eğrileri elde edilmiştir. Bu yapılar tek serbestlik dereceli sisteme indirgenerek, ülkemizde yaşanmış
yıkıcı 18 ve literatürde sıklıkla kullanılan 10 yurt dışı depremin ivme kaydı kullanılarak zaman tanım
alanında doğrusal ötesi analiz (ZTAA) ile deplasman istemleri hesaplanmıştır. Çalışma sonucunda deplasman
katsayıları yöntemleri arasında ve ZTAA sonuçları arasında genel bir uyum gözlenirken kapasite spektrumu
yöntemiyle hesaplanan istemlerin oldukça yüksek olduğu gözlenmiştir. FEMA-356 ve FEMA-440 yöntemlerinde
dikkate alınan dayanım, rijitlik kaybı ve negatif akma sonrası rijitlik nedeniyle oluşacak olumsuzlukların
dikkate alındığı fakat AY-2006 da yer almadığı gözlenmiştir. Bu nedenle bu tür olumsuzlukların etkilerinin
arttığı durumlarla ilgili mühendis ve araştırmacıların bilgilendirilmesi gerektiği kanaatine varılmıştır