Öz:
Mimar Sinan kubbelerini, mekan örtüsünde tek olarak kullandığı gibi mekan
genişlemesine bağlı olarak yarım kubbelerin çeşitli kombinasyonlarıyla beraber de
kullanmıştır. Merkezi ana kubbe, kemer, pandantif, ve yarım kubbelerin birleşmesinden
oluşan bu tür monolitik taşıyıcı sistemlerin yük taşıma mekanizmasını ve yapısal
davranışını tespit etmek, günümüzün bilgisayara dayalı sayısal hesap metotları yardımıyla
mümkün olabilmektedir. Bugün gelişmiş toplumlar, geçmişin kültür ve sanat birikiminin
somut bir simgesi olan ve yüzyıllardır iklimsel koşullar, savaşlar ve deprem gibi doğal
afetlere karşı koyarak varlığını sürdüregelen geleneksel yapıların korunmasına önem
vermektedirler. Tarihi yapıların korunmasında atılacak ilk adımlardan biri, şüphesiz taşıyıcı
strüktürlerin yapısal davranışını anlamak olmalıdır. Bu çalışmada, İstanbul’daki Şehzade
Camisi mekan örtü sistemi ile bu örtü sisteminin geometrik boyutları esas alınarak; yarım
kubbesiz dört eşit rijitlikli kemere oturan, iki yarım kubbeli, üç yarım kubbeli ve dört yarım
kubbeli teorik örtü sistemlerinin zati yükleri altında, sonlu elemanlar yöntemine dayalı
SAP2000 Yapısal Analiz Programı ile statik analizleri yapılmıştır. Analizler sonucunda;
ana kubbe, kemer, yarım kubbe ve pandantif dörtlüsünün karşılıklı yapısal etkileşimi
belirlenmiş ve her sistemin yapısal davranışı sayısal olarak ortaya konmaya çalışılmıştır.